Kim Loan là nữ ca sĩ mà tên tuổi vụt sáng chói trên bầu trời tân nhạc của miền Nam Việt Nam trước năm 1975 cách đây đúng nửa thế kỷ, với nhạc phẩm Căn Nhà Ngoại Ô của nhạc sĩ Anh Bằng. Thập niên 60 ấy có thể xem là thời kỳ phồn thịnh nhất của dòng nhạc Bolero vốn ăn sâu vào trong lòng của quảng đại quần chúng người Việt, là thời kỳ sản sinh ra nhiều ngôi sao danh tiếng nhất cho dòng nhạc trữ tình này.
Trong số những ngôi sao lẫy lừng ấy, có thể giọng ca Kim Loan không hẳn là giọng ca hàng đầu, nhưng nhan sắc ấy thì khó lòng có ai bì kịp được. Nhưng có lẽ hồng nhan thì đa truân nên chỉ sau ba năm ngắn ngủi trên đỉnh vinh quang, người ca sĩ xinh đẹp ấy đã bỏ cuộc chơi và biến mất khỏi bầu trời nghệ thuật miền Nam để ra đi và sống tiếp lặng lẽ ở một chân trời thật xa. Vì sao lại có sự ra đi đột ngột ấy? Sao lại có thể buông bỏ dễ dàng đến thế cái thứ hào quang danh vọng mà biết bao người khát khao? Những câu hỏi ấy đã và sẽ là điều bí ẩn muôn đời mang tính huyền thoại với rất nhiều người; vì lẽ một người trong cuộc thì đã qua đời và đã không muốn hay không có dịp giãi bày, còn người còn sống, dẫu có như thế nào, thì cũng chỉ là những lời trần tình đơn phương.
Kim Loan từ Tây Đức qua Mỹ để gặp lại khán giả trên sân khấu lớn với tư cách là một ca sĩ vang bóng cách đây cũng đã mười năm. Mười năm trước vóc dáng ấy vẫn phảng phất nét trang đài, gương mặt ấy dưới ánh đèn sân khấu vẫn phảng phất đâu đó những đường nét tuyệt trần ngày cũ; nhưng người xem có đôi chút tiếc nuối và ngỡ ngàng khi giọng ca ngày xưa đã không còn nguyên vẹn, nó đã trở nên khàn và đục hơn. Thực ra, giọng ca Kim Loan vốn đã có chút khàn ngay từ thuở sơ khai, nhưng người ta thực lòng không mong đợi một sự vỡ vụn có phần nhiều hanh hao.
Vì sao lại như thế? Có rất nhiều ca sĩ cùng thời vẫn còn giữ được chất giọng của mình kia mà. Vì là sự tiến triển tất nhiên của bản thân giọng hát vốn đã mơ hồ chất chứa những rạn nứt phong sương? Hay là vì khoảng thời gian rời xa sân khấu quá lâu khiến cho chủ nhân của nó chẳng còn có nhiều dịp để chăm sóc và rèn giũa? Dù là vì lý do gì đi nữa, những ai đã trót yêu thương Căn Nhà Ngoại Ô ngày cũ vẫn cảm thấy dường như có chút gì đó tiếc nuối trong trái tim mình. Người ta bao giờ chẳng mong muốn quá khứ ngày cũ phải hoàn toàn vẹn nguyên, mà Kim Loan, hơn ai hết, là hiện thân của một quá khứ huy hoàng: rất đẹp, rất trẻ và đang trên đỉnh của vinh quang.
Kể từ ngày gặp lại ấy, mười năm nữa đã lại trôi qua, mười năm Kim Loan thỉnh thoảng bước trở lại trên những bục cao sân khấu ngày cũ mỗi khi nào có dịp, để mặt đối mặt với ánh đèn sân khấu chói chang nhưng tràn đầy sức cám dỗ ma mị thuở nào, để mặt tạn mặt với những cố nhân dẫu có xa cách bao lâu vẫn dành cho mình lòng yêu thương chung thủy. Mười năm này quấn quyện vào số năm quá khứ ngày trước khiến người ta không khỏi giật mình khi nhìn vào con số thành to tướng: 50 năm – nửa thế kỷ. Phải! Ngót chừng ấy tháng năm dài hun hút đã trôi qua kể từ ngày đầu người ta được Kim Loan kể cho nghe câu chuyện tình của một chàng trai sống ở ngoại ô cùng với cô hàng xóm của chàng. Ngày ấy, Kim Loan đang ở vào độ tuổi mà ông bà ta thường nói là có thể bẻ gãy cả sừng trâu, còn giờ đây thì… chẳng bao lâu nữa đã bước vào hàng “thất thập”.
Nửa thế kỷ đã trôi qua, bất chợt nhìn vào những gì còn sót lại trong mớ hành trang nghệ thuật của Kim Loan ở thời điểm hôm nay, người ta thấy mình không khỏi có chút bâng khuâng: giọng hát thanh xuân lừng lẫy ngày xưa đã không còn vẹn nguyên như trước, nhan sắc diễm lệ ngày nào cũng đã có chút nào nhạt nhòa theo năm tháng. Phải chăng rừng xưa đã khép?
Khu rừng ấy vốn là khu rừng của một thứ tiền kiếp xa nào mà nhạc sĩ họ Trịnh đã có lần dựng lên một phác thảo thật buồn. Ở khu rừng tiền kiếp ấy, có những cọng cỏ cây quằn mình héo rũ với nỗi buồn năm tháng, có hình ảnh một người con gái thật lẻ loi, âm thầm cất cao tiếng hát u hoài vào những chiều rừng thật nhiều mây, vào những ngày rừng thu thay lá trong cơn mưa thu rả rích tái tê, vào những ngày mưa đông làm băng giá cả khu rừng hoang lạnh. Đời người ca sĩ giống với hình ảnh người con gái ấy. Khi màn sân khấu buông lơi xuống cũng chính là lúc cánh rừng xưa khép lại.
Nhưng có quả thực là chẳng còn lại gì nhiều ở một Kim Loan huy hoàng và lẫy lừng ngày cũ? Còn chứ! Và thậm chí chúng ta còn có quyền nói rằng những gì còn lại đây còn quí giá và thiêng liêng hơn cả những gì đã hao gầy theo năm tháng.
Xưa hay nay, ở Kim Loan, có một điều thật tròn đầy, chẳng bao giờ vơi đi chút nào, và điều đó đặc biệt chỉ hiện hữu duy nhất ở Kim Loan mà thôi, không thể ở bất kỳ một ai khác trong thế giới nghệ thuật nhiều son phấn này. Đó là tính hồn nhiên cố hữu như một đứa trẻ thơ, đó là sự chân chất, mộc mạc của cô thôn nữ mà những lần lên tỉnh về vẫn không làm bay đi chút nào chất hương đồng gió nội. Thật khó có thể hình dung được rằng, sau chừng ấy năm sống trong đời sống, Kim Loan vẫn giữ được cho mình một sự hồn nhiên như thế - một sự hồn nhiên tưởng chừng như không tưởng giữa xã hội loài người ngày càng trở nên man trá này. Trong ăn nói, Kim Loan cứ đơn giản diễn đạt những gì hiện ra trong đầu óc mình một cách bình dị và chân chất nhất đến người đối diện, mà chẳng chút bận tâm đến việc khoác lên nó ít nhiều sắc màu trau chuốt. Điều đó thật vô cùng quí giá, vì trong đối thoại, khi chúng ta càng cố gắng trau chuốt bao nhiêu, thì chúng ta càng rời xa sự thật bấy nhiêu.
Có người nhận xét về con người, cũng như giọng ca của Kim Loan như một viên kim cương, một viên ngọc tuy quí nhưng còn ít nhiều thô vụng, cần có sự mài giũa thêm. Nhận xét đó tuy đúng và xác đáng, nhưng xét ở một khía cạnh nào đó, chính điều đó lại làm cho con người ấy, tiếng hát ấy trở thành độc đáo và duy nhất. Đôi khi, sự quyến rũ cá biệt lại nằm chính ở sự không hoàn toàn hoàn hảo ấy.
So với các ngôi sao cùng thời ngày ấy, cuộc đời ca sĩ của Kim Loan tuy huy hoàng nhưng ngắn ngủi hơn thật nhiều, và do đó, cũng nhiều hơn sự nuối tiếc. Sự nghiệp ca hát ấy chỉ có được những tia sáng rực rỡ của buổi ban mai, và rồi sau đó là cả một khoảng lặng thật sâu và thật dài cho đến khi tiệm cận những ánh ráng chiều hoàng hôn vàng vọt. Trong cái khoảng lặng bặt câm và mê mải đó, người ta chợt thấy mình xúc động khi biết rằng nỗi đam mê ca hát vẫn âm thầm cháy bỏng trong lòng Kim Loan chưa bao giờ ngừng nghỉ, và sự trở lại hội ngộ khán giả ở những năm tháng cuối đời này có thể được xem như một sự gìn giữ lời hứa hẹn thủy chung, dẫu nó chưa bao giờ được nói ra.
Dẫu biết rằng ánh ráng chiều hoàng hôn vàng vọt chẳng bao giờ có thể so bì được với những tia nắng rực rỡ của buổi ban mai, nhưng những khán giả thủy chung ngày nào vẫn thấy mình tìm về lại với tiếng hát Kim Loan ở buổi hôm nay với vẹn nguyên những tâm tình ngày cũ. Với tâm tình vẫn nồng nàn và tha thiết đó, họ cảm nhận được rất rõ một sự quyến rũ nào đó vẫn tỏa đầy toát ra từ trong tiếng hát như vừa trở lại từ thật sâu trong tiền kiếp; và kỳ lạ thay, trong thứ ánh sáng huyền bí và ma mị của buổi hoàng hôn, dáng hình người ca nữ cũ vẫn hiện ra với đầy đủ những dáng nét thật thanh tân thuở nào.
27/08/2016
Jeffrey Thai
No comments:
Post a Comment