Năm nay, năm 2011, là năm đầu tiên Việt Nam có Đại sứ Du lịch. Cách đây hơn một tuần, vào ngày 21/9/2011, Bộ VH-TT&DL đã ban hành quyết định chính thức bổ nhiệm diễn viên, người mẫu Lý Nhã Kỳ vào vị trí này. Quyết định này đã làm dấy lên một làn sóng phản ứng từ phía dư luận, nhất là cư dân mạng. Câu hỏi đang được một bộ phận công chúng quan tâm là liệu Lý Nhã Kỳ có xứng đáng làm Đại sứ Du lịch VN hay không. Đó là câu hỏi mà tôi sắp mổ xẻ trong bài viết này. Trong việc mổ xẻ này, chủ đích của tôi không hẳn chỉ là để trình bày quan điểm cá nhân của mình về vấn đề này mà quan trọng hơn, tôi còn muốn nêu lên bức xúc của mình về cái cách mà cái-được-gọi-là-đám-đông hành xử với những người của công chúng và tác hại của nó trong việc định hướng dư luận và định hình xã hội.
Trước hết, chúng ta hãy tìm hiểu xem tại sao dư luận lại phản ứng với việc bổ nhiệm này. Dư luận phản đối chủ yếu dựa trên những luận điểm sau đây:
1) Việc bổ nhiệm được diễn ra quá nhanh chỉ một ngày sau khi qui chế bổ nhiệm được ban hành.
2) Tên tuổi cô chưa thật sự nổi bật trong lĩnh vực phim ảnh và cô chưa có thành tích gì trong việc giới thiệu cảnh quan thiên nhiên của Việt Nam đến với thế giới.
3) Quan trọng hơn hết là hình ảnh cô không được sạch, cô không giành được nhiều dư luận tốt từ phía công luận vì cô có nhiều scandal về trang phục và tình cảm trên các phương tiện truyền thông.
Về vấn đề thứ nhất, như đã nói ngay từ đầu bài viết, đây là lần đầu tiên Việt Nam có Đại sứ Du lịch. Do đó, dễ hiểu là chưa có một qui chế bổ nhiệm nào được soạn thảo trước đây. Việc Lý Nhã Kỳ (LNK) được lựa chọn vào vị trí này, thực ra, đã được xem xét và cân nhắc trong khoảng thời gian vài tháng, nhưng chỉ sau khi qui chế được soạn thảo và ban hành một ngày, nó mới được chính thức công bố trên các phương tiện truyền thông. Những lời trần tình của ông Nguyễn Văn Tình, Cục trưởng Cục Hợp tác Quốc tế, về vấn đề này nghe hết sức chân thực và hợp lý.
Theo ông, trong khoảng vài tháng cân nhắc đó, cũng đã có nhiều ca sĩ, diễn viên và hoa hậu được xét đến nhưng cuối cùng theo Bộ thì LNK là sự lựa chọn tốt nhất. Tôi hoàn toàn đồng ý với kết luận này vì trước hết, có thể dễ dàng thấy được là thái độ tự ứng cử của LNK, việc tự lo trang trải chi phí cho công việc đại sứ của cô, đã nói lên được một thái độ cống hiến hết sức nhiệt tình và đáng ca ngợi, mà ta không thể tìm thấy ở bất kỳ ứng cử viên nào khác. Bên cạnh đó, thế mạnh về ngoại ngữ, sắc đẹp cùng với kinh nghiệm làm đại sứ cho một số sản phẩm khác cho thấy rằng khả năng làm tốt công việc đại sứ du lịch mà cô được giao phó là một việc hoàn toàn khả thi.
Về vấn đề thứ hai, không thể nói rằng LNK là một diễn viên không tên tuổi khi mà cô đã có đến khoảng 12 bộ phim trong sự nghiệp diễn xuất của cô. Có thể LNK không hẳn là một diễn viên quá nổi bật , nhưng khả năng diễn xuất của cô, cho đến nay, đã được công nhận ít nhất ở hai bộ phim mà cô đóng vai chính là "Kiều nữ và đại gia " và "Gió nghịch mùa". Tôi cảm thấy buồn cười khi đọc được thông tin rằng TS. Hà Văn Siêu, Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển du lịch (Tổng Cục Du lịch – Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) tâm sự rằng, ông không biết gì về Lý Nhã Kỳ. Nếu tôi là một người sống ở hải ngoại mà vẫn có thể biết về LNK, thì cái việc không biết đó của ông có thể đơn giản được giải thích bằng thái độ "không thèm biết gì đến nền điện ảnh VN" của ông và đó là một thái độ hoàn toàn không đáng khuyến khích đối với bất kỳ người dân VN nào.
Như đã nói ở trên, LNK không hẳn là một cái tên quá nổi bật trong nền điện ảnh VN, nhưng điều cô làm tôi chú ý, làm tôi thấy cô khác hẳn với các cô diễn viên, người mẫu khác là ở chổ: Cô là một nữ doanh nhân khá thành công và có một số hoạt động xã hội và từ thiện đáng chú ý. Tất cả những dữ liệu này về cô có thể được tìm thấy một cách đầy đủ ở trang Wikipedia (Bách khoa toàn thư mở). Ở đây, để việc trình bày được ngắn gọn, chỉ xin được nhắc lại một vài hoạt động nổi bật nhất của cô, để chúng ta có một cái nhìn công bình hơn và đầy đủ hơn về cô:
a) Khoảng tháng 6/2009, cô đã nhận lời làm Đại sứ nụ cười tại Việt Nam cho tổ chức Operation Smile, một tổ chức phi chính phủ cung cấp các dịch vụ y tế và phẫu thuật chỉnh hình miễn phí cho trẻ em và thanh thiếu niên bị dị tật khe hở môi, hàm ếch. Cùng tham gia đại sứ nụ cười năm 2009 còn có Thành Long.
b) Ngày 11/4/2010, Lý Nhã Kỳ là một trong 28 cá nhân nhận Cúp vàng "Vì sự phát triển cộng đồng" lần thứ 5.
c) 2010 - 2011: Lý Nhã Kỳ đã khám và mổ mắt cho các trẻ em bị khiếm thị ở Phú Thọ, Hà Nội, Bình Phước và Sài Gòn. Xây nhà tình nghĩa ở Kiên Giang và xây cầu nông thôn ở Tiền Giang, tặng xe đạp cho học sinh giỏi ở Đại Lộc.
Qua những hoạt động xã hội và từ thiện đó cùng với những thành tích mà cô đã đạt được, ta có thể kết luận rằng cho dù hiện nay cô chưa có thành tích gì trong việc quảng bá du lịch VN đến thế giới, thì sau khi đảm nhận chức vụ đó, việc cô sẽ đạt được những thành tích cần thiết là hoàn toàn có cơ sở.
Bây giờ, tôi xin được đề cập đến nguyên nhân chính làm việc cô được bổ nhiệm làm Đại sứ Du lịch VN bị phản đối: Những scandal bao quanh cô về trang phục và tình cảm. Scandal trang phục ầm ĩ nhất là vấn đề cô bị lộ ngực trong vở kịch “Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản Giao hưởng Điện Biên”. Một bộ ngực vô tình bị lộ ra một phần trong khi diễn, do lỗi thiết kế về trang phục và do góc máy quay, có thể hiểu đơn thuần chỉ là một tai nạn nghề nghiệp. Thế mà, dường như chỉ chờ những dịp như thế, giới truyền thông và đám đông ngay lập tức hùa nhau nhảy vào "chụp mũ" và hùa nhau "ném đá" nạn nhân, mặc cho nạn nhân giải trình như thế nào đi nữa.
Không phủ nhận rằng có một số nghệ sĩ có thể có ý nghĩ cố tình lộ ngực để được chú ý. Nhưng, khởi thủy, đó chỉ một con số ít ỏi. Giới truyền thông và đám đông đã vịn vào con số ít ỏi đó để hùa nhau lên mặt đạo đức, làm cho mọi sự việc xảy ra, dù cố ý hay không, trở nên ầm ĩ một cách không cần thiết và từ đó, tạo nên những scandal bao quanh người nghệ sĩ- những scandal tạo nên một vết nhơ trong danh tiếng của họ, mà họ đáng ra không phải hứng chịu. Thái độ "bè đàn" đáng xấu hổ đó cùng với sự ầm ĩ mà nó tạo ra, vô hình trung, đã tạo điều kiện cho một số nghệ sĩ không chân chính lợi dụng để được nổi tiếng, và từ đó cái vòng lẩn quẩn (lộ, "ném đá", nổi tiếng) cứ càng ngày càng trở nên nghiêm trọng, làm cho thế giới Showbiz Việt ngày càng trở nên bát nháo và hỗn loạn hơn bao giờ hết.
Quay trở lại trường hợp hở ngực của LNK, sự việc đã được sáng tỏ sau khi mà họa sĩ Đỗ Thu Hiền, người lên tiếng tố cô cố tình để lộ ngực, không may váy theo đúng tiêu chuẩn thiết kế và thiếu chuyên nghiệp, đã chính thức xin lỗi cô trên báo chí về những lời phát biểu hồ đồ của mình.
LNK cũng đã từng phải đối phó với nhiều scandal về tình cảm mà trong đó ác nghiệt nhất có lẽ là scandal clip sex giữa cô và diễn viên Việt Anh trong thời gian thực hiện bộ phim truyền hình "Gió giao mùa" vào tháng 3/2009. Thế nhưng cho đến nay, vẫn chưa có một clip sex nào như thế xuất hiện trên thị trường, cũng như chưa có một yếu tố nào lộ diện ám chỉ rằng cô là nguyên nhân gây ra đổ vỡ gia đình của diễn viên Việt Anh. Tất cả chỉ là lời đồn thổi và đám đông đã dựa vào những lời đồn thổi do tự mình tạo ra để áp đặt định kiến lên người nghệ sĩ, để bôi vẻ nên những vết nhơ trong hình ảnh của họ. Thái độ đầy phi lý và vô tâm đó của đám đông, cũng như của giới truyền thông, không những chỉ xảy ra với LNK, mà còn xảy ra với nhiều nhân vật khác của công chúng.
Thái độ hành xử của đám đông và giới truyền thông ngày hôm nay đối với người nghệ sĩ (xin không đề cập đến một số ít nghệ sĩ không chân chính) và người của công chúng nói chung, thực sự làm tôi ngạc nhiên. Có cảm giác như họ tự ban cho mình cái vị trí của những bà mẹ chồng ác nghiệt, những cô em chồng đố kị, rồi say sưa với quyền lực tự ban đó, tha hồ bươi móc, soi mói, hành hạ, và đày đọa những nàng dâu. Một thực trạng như thời phong kiến như thế tại sao lại có thể xảy ra và tồn tại trong một xã hội hiện đại? Đơn giản là vì nó được sự đồng tình và ủng hộ của đám đông- một đám đông bạc nhược về suy nghĩ và vô tâm về tâm hồn.
Nói đám đông ấy bạc nhược về suy nghĩ và vô tâm về tâm hồn vì dường như họ không màng động não để suy nghĩ, chỉ biết hùa theo người khác để "ném đá", để lên án, mà không hề bận tâm rằng hành động của họ dựa trên những cơ sở đáng tin cậy nào và có thể gây ra những hệ quả không hay như thế nào đối với nạn nhân. Trong đám đông ấy, tưởng cũng nên nhắc đến sự hiện diện của những con người trong giới truyền thông hành nghề với một cái tâm vô cảm. Họ như những con thú săn háu đói, chỉ chực chờ bất kỳ sơ suất nào của người khác để bâu vào đó kiếm ăn. Thái độ sống bôi bẩn đó đã góp phần tạo nên một định hướng dư luận sai lệch và định hình nên một xã hội bát nháo, trong đó những giá trị và hành động tốt đẹp không còn được đánh giá khách quan và đúng đắn.
Cuối cùng, trở lại câu hỏi Lý Nhã Kỳ có xứng đáng làm Đại sứ Du lịch VN hay không, ý kiến chủ quan của tôi là, tại sao lại không chứ. Chưa xuất hiện một chứng cớ rõ ràng nào cho thấy cô ấy có những ứng xử và hành vi làm cho hình ảnh mình không sạch cả. Trong khi đó, thông qua những hoạt động xã hội và từ thiện của cô mà chúng ta dễ dàng kiểm chứng được, có thể thấy ở cô hình ảnh của một người phụ nữ hiện đại đáng ngưỡng mộ và làm rạng danh cho phái nữ. Còn quá sớm để nói rằng cô sẽ thành công ở vị trí này, nhưng chúng ta có thể tin chắc rằng với những kế hoạch cụ thể mà cô đã phác họa và trình bày, cô thực sự biết được mình đang làm điều gì và có đủ ý thức để chịu trách nhiệm về những sơ sót và sai lầm của mình, nếu có.
30/09/2011
Jeffrey Thai
No comments:
Post a Comment